5 tips voor ontrouwe supplementengebruikers

Lang niet alle supplementengebruikers nemen hun capsules, pillen of poeders trouw in. In het begin slikken ze hun supplementen dagelijks, maar na verloop van tijd komt de klad erin. Dat is natuurlijk jammer. Zelfs de allerbeste supplementen werken niet als je ze niet inneemt. Gelukkig hebben wetenschappers een paar strategieën ontdekt die supplementengebruikers helpen om op de rails te blijven.

In de medische wetenschap maken artsen en verpleegkundigen steeds meer gebruik van voeding en supplementen. Patiënten met botontkalking krijgen supplementen met vitamine D, magnesium en calcium. Vrouwen die zwanger willen worden krijgen het dringende advies om extra foliumzuur in te nemen. Wie een maagverkleining heeft ondergaan, krijgt van zijn arts de wijze raad met multivitamines en -mineralen een tekort aan essentiële voedingsstoffen te voorkomen.

In al die gevallen lijken het nut en de noodzaak van suppletie onmiskenbaar. Toch lopen artsen er regelmatig tegenaan dat patiënten lang niet altijd hun supplementen trouw innemen. De ‘supplemententrouw’ is vaak bedroevend.

Bij het gebruik van supplementen om deficiënties te voorkomen of botontkalking af te remmen is dat ergens nog wel in te denken. Dan hebben we het immers over effecten die pas op de langere termijn zichtbaar worden. Mensen zijn vaak moeilijk te motiveren om te investeren in zaken die niet direct iets opleveren. Maar ook als supplementen op de korte termijn effect hebben, is de therapietrouw van supplementengebruikers vaak niet groot.

In 2015 publiceerden Zwitserse chirurgen bijvoorbeeld een onderzoek onder een groep patiënten die een ingrijpende operatie moesten ondergaan. De patiënten kregen een supplement dat de kans op complicaties zou verminderen en herstel na de ingreep moest versnellen. Het nut van zo’n supplement is duidelijk en zou vrijwel direct merkbaar worden - maar desondanks slikte 42 procent van de patiënten het supplement niet.

In onderzoek onder patiënten waarbij het nut van het supplement pas op de termijn zichtbaar wordt, is de supplemententrouw nog kleiner. Chinese artsen, verbonden aan de universiteit van Jilin, gaven supplementen aan patiënten bij wie zojuist een deel van de maag was weggenomen. De patiënten konden minder eten, en door het supplement bleef hun inname van essentiële voedingsstoffen op niveau. Bijna zeventig procent van de patiënten nam het supplement niet.

In de medische literatuur vind je enkele honderden wetenschappelijke onderzoeken met die strekking. Omdat inmiddels ook zonneklaar is hoe nuttig supplementen kunnen zijn (als patiënten bereid zijn ze te nemen) ontwikkelen ziekenhuizen, zorginstellingen en onderzoekers op methoden om patiënten toch zover te krijgen dat ze hun extra vitamines, mineralen, vetzuren, eiwitten en andere voedingsstoffen innemen.

Uit dat onderzoek destilleerden we 5 tips die misschien ook voor jou interessant zijn. Als jij tenminste ook tot die grote groep supplementengebruikers behoort die soms moeite heeft om supplementen te blijven innemen.

#1 Zoek een ander supplement als je last krijgt van bijwerkingen

In 2020 publiceerde Irene Lidoriki, verbonden aan Laikon General Hospital in Athene, een onderzoek waaraan 78 patiënten hadden meegewerkt. De patiënten hadden ingrijpende operaties moeten ondergaan aan hun keel, slokdarm of maag, waardoor ze moeite hadden met eten. Ze hadden supplementen gekregen om de kans op ondervoeding te reduceren. Het zal je nu niet meer verrassen als we vertellen dat tweederde van de patiënten die niet had ingenomen.

Toen Lidoriki de patiënten ondervroeg, ontdekte ze dat veel van de ‘supplementenweigeraars’ wel hadden geprobeerd hun supplementen in te nemen, maar problemen zoals buikpijn, winderigheid en diarree hadden gekregen. Bovendien vonden veel patiënten de supplementen vies.

Als je last krijgt van een supplement, neem dat dus serieus. Ga op zoek naar een alternatief, want de kans is levensgroot dat er zo’n alternatief is. De supplementenindustrie heeft voor veel gebruikersproblemen oplossingen gevonden en alternatieven gelanceerd. Voor wie niet goed reageert op eiwitsupplementen zijn er producten met enzymen of peptiden. Als je niet gelukkig bent met afslanksupplementen die je hartslag opjagen zijn er producten zonder stimulantia. Er is altijd wel een mouw aan te passen.

#2 Gebruik pas een supplement als je weet waarom

Zelfs als hun arts patiënten op het hart drukt dat ze een supplement moeten gebruiken, neemt de supplemententrouw daardoor niet toe. Dat blijkt uit een Japans onderzoek, dat in 2019 verscheen in PLoS One. Volgens dat onderzoek, en nog wel meer studies, spelen gezag en autoriteit geen grote rol als het om supplemententrouw gaat. Veel belangrijker is de overtuiging bij gebruikers dat een supplement iets oplevert. Als je dus niet precies weet wat een supplement voor je kan betekenen, begin er dan niet aan.

Als diëtisten hun cliënten een supplement adviseren, neemt daardoor de supplemententrouw wél fiks toe. Dat komt waarschijnlijk omdat diëtisten, die weliswaar minder status hebben dan artsen, meer weten over voeding dan artsen. Ze kunnen beter overbrengen waarom supplementen belangrijk zijn, en bovendien beter aangeven hoe je supplementen het beste kunt innemen.

In een Nederlands onderzoek onder patiënten die na een maagverkleining supplementen kregen, vertelden de afhakers onder meer dat ze niet hadden meegekregen wat het nut van die supplementen nou precies was. In ander onderzoek, uitgevoerd onder zwangere vrouwen in Indonesië, blijkt dat zwangere vrouwen die supplementen met foliumzuur en ijzer gebruiken beter weten wat het nut daarvan is dan zwangere vrouwen die deze supplementen links laten liggen.

#3 Neem je supplementen bij de grootste maaltijd van de dag

Supplemententrouw is groter naarmate de supplementen meer energie bevatten, aldus een Britse metastudie. Het is niet precies duidelijk hoe dat komt, maar een voor de hand liggende verklaring is dat mensen nu eenmaal zijn gemaakt om natuurlijke voedingsmiddelen te consumeren. Mensen eten van nature vlees, fruit, noten, eieren, vis en groenten – en niet pillen met hoge concentraties van enkele voedingsstoffen. Daardoor zullen energy dense-supplementen (bijvoorbeeld eiwitshakes met toegevoegde vitamines, mineralen en vetzuren) minder snel bijwerkingen veroorzaken dan capsules met hoge concentraties voedingsstoffen.

Daaruit kun je afleiden dat supplementen minder problemen zullen veroorzaken als je ze inneemt bij een maaltijd, en dan liefst bij een grote maaltijd. De kans op bijwerkingen als buikpijn is dan minder, terwijl ook de opname vaak beter is. Er is een groot aantal bioactieve stoffen dat beter wordt opgenomen als je ze binnenkrijgt in combinatie met stoffen die passen in een volledige maaltijd. Dat geldt uiteraard voor vetoplosbare vitamines als vitamine D, maar ook voor een preparaat als visolie.

#4 Bewaar je supplementen in het zicht

Eén van de dingen die de supplemententrouw flink kunnen opkrikken, zijn kattenbelletjes die gebruikers eraan herinneren dat ze een supplement moeten innemen. Medische onderzoekers kunnen het percentage ‘supplementenweigeraars’ drastisch reduceren als ze hun patiënten dagelijks een appje sturen dat ze eraan herinnert dat ze hun supplement moeten innemen.

In de sport hebben begeleiders iets ontdekt wat berust op hetzelfde principe. Hun cliënten vergeten minder vaak om hun supplementen in te nemen als ze die ergens neerzetten waar ze die dagelijks zien. In de keuken, bijvoorbeeld, op het aanrecht. Supplementen wegstoppen in een medicijnkastje, of ergens in een kast achter een rolluik of deurtje, werkt minder goed.

#5 Breng rapport uit aan jezelf

De allerbeste resultaten hebben medische onderzoekers geboekt in proeven waarin ze studiedeelnemers er niet alleen aan herinnerden dat ze hun capsules moesten innemen, maar de deelnemers ook vroegen om met een druk op een knop te rapporteren dat ze dat ook echt hadden gedaan. Waarschijnlijk zit daar een psychologisch mechanisme achter. Met elk rapport geven de proefpersonen zichzelf bij wijze van spreken een schouderklopje. Die beloning motiveerde ze om door te gaan.

Supplementengebruikers kunnen van dat principe gebruikmaken als ze bijhouden wanneer ze hun supplementen hebben gebruikt. Ze kunnen bijvoorbeeld elke keer dat ze hun supplementen hebben geslikt een kruisje op een kalender zetten. Het klinkt misschien kinderachtig, maar ach. Als het werkt, dan geeft dat toch niet?

Willem Koert